Çölyak hastalığı kan tahlilinde nasıl tespit edilir?

Çölyak hastalığı, ince bağırsakta gluten adı verilen bir proteine karşı gelişen otoimmün bir hastalıktır. Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda bulunan bir bileşiktir. Çölyak hastalığı, genetik yatkınlığı olan bireylerde, gluten alımı sonrasında bağırsak mukozasında iltihaplanma ve hasara yol açar. Bu durum, besin maddelerinin emilimini olumsuz etkileyerek çeşitli sağlık sorunlarına neden olabilir.

Çölyak hastalığının belirtileri kişiden kişiye değişkenlik gösterebilir. Ancak en yaygın belirtiler şunlardır:

• Karın ağrısı ve şişkinlik
• Diyare (sulu dışkılama)
• Kilo kaybı
• Yorgunluk ve halsizlik
• Demir eksikliği anemisi
• Cilt döküntüleri (dermatitis herpetiformis)

Bu belirtiler, hastalığın ilerlemesiyle birlikte daha belirgin hale gelebilir.

Çölyak hastalığının tanısı için çeşitli kan testleri yapılmaktadır. Bu testler, hastalığın varlığını göstermek amacıyla belirli antikorların seviyelerinin ölçülmesine dayanır. En yaygın kullanılan kan testleri şunlardır:

• Anti-gluten antikor testleri
• Anti-transglutaminaz IgA antikoru (tTG-IgA) testi
• Anti-gliadin antikoru (AGA) testi

Bu testlerden en yaygın ve güvenilir olanı tTG-IgA testidir. Pozitif sonuç alınması durumunda, hastanın kesin tanı alabilmesi için genellikle bir biyopsi yapılması önerilir.

Kan testleri, genellikle aç karnına uygulanır. Hastaların gluten içeren gıdaları tüketmeye devam etmeleri, testlerin doğruluğunu artırmaktadır. Test sonuçları genellikle birkaç gün içinde alınabilir. Pozitif bir sonuç, çölyak hastalığının varlığını gösterir, ancak kesin tanı için bağırsak biyopsisi gereklidir.

Kan testleri pozitif çıktığında, hastaya ince bağırsağın biyopsisi önerilir. Bu işlem, genellikle endoskopik bir yöntemle yapılır. Biyopsi sonucunda, bağırsak mukozasında glutenin yol açtığı hasar ve iltihaplanma tespit edilirse, çölyak hastalığı tanısı kesinleşir.

Çölyak hastalığı, genetik bir yatkınlık ve gluten alımı ile tetiklenen bir durumdur. Hastalığın tanısında kan testleri ve bağırsak biyopsisi kritik rol oynamaktadır. Erken teşhis, hastalığın yönetilmesi ve komplikasyonların önlenmesi açısından son derece önemlidir. Gluten içermeyen bir diyet, hastaların yaşam kalitesini artırmakta ve sağlık sorunlarını minimize etmektedir.